Moniss in the jungle of (pop)culture

Zmierzch bogów (1969)
10/10 ♥

"Film jest historią rozkładu i upadku rodziny von Essenbecków w okresie poprzedzającym dojście Hitlera do władzy i następnie objęcie władzy przez nazistów. Senior rodu, człowiek starej daty, zostaje skrytobójczo zamordowany, a jego rodzina rozpoczyna bezpardonową walkę o władzę i wpływy. Spiritus movens podejmowanych działań jest związany z SS kuzyn Essenbacków - Aschenbach. Umiejętnie podsycając ambicję, grając na resentymentach, aranżując bieg wypadków, osiąga swój cel. Protagoniści zostają usunięci, a rodzinny majątek trafia w ręce Martina, zdegenerowanego i zdesperowanego przedstawiciela najmłodszej generacji, który jest bezwolnym narzędziem w rękach Aschenbacha."

Dosyć ciężkostrawna niemiecko- włoska produkcja, ale pod każdym względem warta uwagi.
 Jedni go nienawidzą, a drudzy wielbią.
Kreacja aktorska H. Bergera jak zwykle na baaardzo wysokim poziomie, Martin w jego wydaniu jest jak najbardziej prawdziwy.

Kanadyjskie dziecko cud wypuściło ostatnio w świat swoje najnowsze dzieło. Dojrzalszą odpowiedź na Zabiłem swoją matkę, gdzie śmierć jest tylko metaforą. Trudno było by mi przegapić premierę, w Monachium prawie na każdym kroku moje oczy bombardowane są plakatami Mommy, zewsząd słychać zaproszenia do kina, że warto, a mimo to niemieckie sale kinowe podczas projekcji owego tytułu pozostają prawie puste.
Albo nikt nie ma ochoty na artystyczne filmy, albo ludzie mają dość oglądania na każdym rogu te same reklamy i w imię buntu omijają Mamę szerokim łukiem.

A dystrybutor robi dobrą minę do złej gry. Załamywanie rąk tu nic nie da, trzeba tylko kombinować by przeżyć i z żalem obserwować coraz to mniejsze liczby osób odwiedzających kina niezaleźne. Jest to jednak temat na osobny wpis, który być może niebawem nastąpi ( o ile autorkę znów na czas nieokreślony nie opuści wena twórcza..).

Historię o twardej babce i jej hiperaktywnym synu miałam okazję obejrzeć po raz drugi w małym kinie arthousowym, gdzie ku mojej uciesze sala nie robiła wrażenia opustoszałej. Na seans poszukiwałam towarzysza, odechciało mi się oglądać dobre filmy samej, propozycja padła w kierunku koleżanki, z którą mam większość wykładów, a która o kinie nie ma bladego pojęcia. W sumie to jakieś ta pojęcie ma...moje zaproszenie spotkało się z entuzjazmem, co mnie nawet szczerze zaskoczyło, pomyślałam sobie, a niech się dziewczyna kulturalnie nieco dokształci. Jej mina, kiedy zgasły światła i seans się rozpoczął - bezcenna. Biedactwo miała na myśli ową  horror Mamę z roku 2013.. ubaw po pachy. Ale dzielnie wytrwała do końca nawet jej się sposobało. To tyle jeżeli chodzi o stan wiedzy o filmie wśród niemieckich studentów...


Wydaje mi się właściwym krokiem by rozpocząć recenzję Dolanowej Mamy od sportretowania syna, którego dramat wyostrza postępowanie i rozumowanie filmowej rodzicielki.
Steve "cierpi" na ADHD, które czasami pokazuje prawdziwe szpony w postaci agresywnego zachowania chorego. Po podpaleniu młody chłopak zostanie wydalony z kolejnej placówki opiekuńczej, ku swojej uciesze, wraca do domu do mamy, którą wita soczystą wiązanką. W początkowych scenach tego dynamicznego duetu widzimy scisłą beztroską relację matka- syn, która wraz z kolejnymi minutami zaczyna nabierać rumieńców, by w pewnym momencie zabłysnąć rażącą czerwienią, kojoną przez nieśmiałą sąsiadkę z naprzeciwka.
Poza napadami gniewu Steve wydaje się być dobrym chłopakiem, stara się uczyć do egzaminów, stara się równie uczyć panować nad swoją porywczością, co ułatwia mu kontakt z Kylą, która również nie jest bez skazy.

W wielu recenzjach relacja tych dwojga wyrzutków społeczeństwa zostaje albo całkowicie pominięta, albo zredukowania do dwóch góra trzech zdań, choć zasługuje na więcej uwagi aniżeli sama analiza tytułowej mamy.

Poblemy Steve'a i Kyle różnią się od tych z którymi zmaga się w pełni władz umysłowych Diane alias D.I.E., dzięki temu znajdują nić porozumienia, która pod koniec filmu przeistacza się w węzeł, który brutalnie i nie tak całkiem świadomie ścina rodzicielka nadpobudliwego syna.

Można by alternatywnie założyć, że tytułową mamą nie jest Diane, ale Kyla.

 Ostatecznie bliskość na lini matka- syn, nabiera ostre kontury strachu przed przyszłością dla obojga. Wyobrażenia matki nigdy się nie spełnią. Jest to tym samym najmocniejsza scena kanadyjskiej produkcji, muzyka wbija w fotel, podczas peirwszego podejścia ma się wrażenie, że to koniec, zaraz pojawią się napisy, w brzuchu zaczynają harcować sprzeczne emocje, chce się więcej, a wtedy następuje kilka sekund ciszy, wraz z nią pojawia się prawdziwy smutek matki i absurdalna radość widza, że historia ma swój ciąg dalszy.



 W Zabiłem swoją Matkę, rolę rodzicielki również odgrywa Anne Dorval. Znakomita aktorka, tym razem jest częściej obecna na ekranie, jej kreacja jest wyrazista, czasem rozśmiesza, czasem budzi współczucie, czasem litość.

Kim jest tak naprawdę ta Mama?

Twardą babką, która nie potrzebuje nikogo do szczęścia, a wszystkie problemy rozwiązuje sama? - scena w szkole
Czy raczej wystraszoną, zagubioną kobietą (która pasemkami i krzykliwymi strojami próbuje zatrzymać czas) ? - pierwsza scena.

Pewnym jest że Diane nie da się wpakować do jednej szuflady, nie wiadomo czy zacznie się bronić czy pokornie się uspokoi. Jej portet emocjonalny jest bardziej zadaniem dla psychologa aniżeli da krytyka.
Jej dramatyczna decyzja dotyka do głębi, ale koniec końców, więcej uwagi należy się jej bezbronnemu  potomkowi skazanemu na życie w izolacji. Ona ma cały świat przed sobą, on - szklaną szybę, która dzieli go od wolności.


Mommy  jest bez wątpiena produkcją, której warto poświęcić czas nie tylko na seans, ale również na przemyślenia. Xavier Dolan potwierdza tym samym swój artystyczny talent i mimo młodego stabilną pozycję w świecie kina. Osobiście cieszy mnie fakt, że chłopak potrafi poruszać też inne tematy, nie dając się zaszufladkować do nurtu kina queer.
 Jestem ciekawa jego anglojęzycznego debiutu, ale też pełna obaw, czy aby wtedy Dolan sie straci swojej magii?

 Nie jestem specialne zaznajomiona z kinem tureckim, nadal go odkrywam, choć nie obce jest mi nazwisko Ceylana, Akina i innch, to jednak nie mam teraz nerwów dla kilkugodzinnych "chce być jak" eposów.

Ostatnio dzięki znajomemu miałam okazję wybrać się na skromny seans, na którym obejrzałam dwie historie chłopców, którzy pod względem charakteru różnią się od siebie diametralnie, mimo że wychowują się w podobnych warunkach na tureckiej prowincji. Warto jednak się z Sivas i Kuzu zapoznać, dla narracji, martwych obrazów i portretów psychologicznych Aslana oraz Merta.
 
Sivas (2014)
9/10 ♥

Turecki dramat obyczajowy autorstwa Kaana Mujdeci zadebutował na tegorocznym festwalu w Wenecji, gdzie pomimo pozytywnych opinii nie zgarnął żadnej nagrody.

Kaan opowiada historię jedenastoletniego Aslana, żyjącego w ubogiej anatolskiej wiosce, zdominowanej przez pierwiastek męski. Chłopak jest uparty i niezbyt milusi i nie wydaje się by był taki tylko dlatego by spodobać się starszyźnie. Gdy zamaiast roli księcia w szkolnym przedstawieniu zdobywa rolę krasnala, opowiada wszystkim wokół jaka to niesprawiedliwość, ale by stanąć oko w oko z nauczycielem to już przekracza jego ograniczoną dumę.
Na tureckich prowincjach walki psów są na porządku dziennym, niezbyt przyjemny widok zwłaszcza że te sceny są prawdziwe. Po przegranej walce psiak zostaje pozostawiony na pewną śmierć, ale Aslan odjanduje w tym futrzaku szansę na pokazanie wiosce, że jak na swój wiek zasługuje na o wiele większy szacunek. Pielęgnuje Sivas'a i trzyma mocno przy sobie: mój!

Sivas to studium psychiki chłopca, przyciśniętego przez społeczeństwo, gdzie wulgarność i trywialność jest na porządku dziennym. Aslan nie ma porządnych wzorów do naśladowania, nie zna innego życia jak to które wiedzie w miejscu gdzie diabeł mówi dobranoc. Jako jedenastolatek wykazuje sporą tendencję do bycia agresywnym, za kilka lat będzie siał postrach na dzielni, scena gdzie dopinguje swojego futrzaka w walce zapada w pamięć na dłuższy czas.

Dziecko pozbawione beztroskiego dzieciństwa szybko uczy się walczyć o swoje przetrwanie i akceptację w oczach starszych mieszkańców wioski, nie znając innych możliwości zatraca się w pragnieniu być jak ci dorośli, co za kilka lat doprowadzi go do zguby. Ale smutniejszy jest fakt, że bohater sam o tym nie wie.



Kuzu (2013)
8/10 

Kutlug Ataman zagląda z kamerą w ubogie rejony Anatolii, gdzie brak bierzącej wody jest na porządku dziennym, a mieszkańcy stęsknionym wzrokiem spoglądają na drogę prowadzącą do miasta. Mert według tradycji zostaje obrzezany, jednak rodzinę nie stać na kupno baranka by uczcić to wydarzenie. Rodziciele boją się, że bez uczty odwrócą się od nich inni mieszkańcy wioski. W tym samym czasie ojciec ucieka do miejskiej kochanki, u której zostawia całą pensję, a jego żona z dziećmi są skazani na siebie. Zdruzgotana matka jednak się nie poddaje i znajduje dosyć rygorystyczne rozwiązanie.
W pierwszej części filmu to właśnie Mert jest głównym bohaterem, obeserwujemy proste wiejskie życie jego potulnymi oczami, sam nosi przezwisko Owca, ze względu na swoją dzięcięcą łagodność. Sposób w jaki próbuje zdobyć danie główne na swoją ucztę, śpiewając okolicznemu pasterzowi z naiwną wiarą o podarunek.
W pewnym momencie rolę główną przejmuje matka, wystraszona ale silna kobieta, która pozostawiona sama sobie nie szuka pomocy i pociechy u innych, ale dumnie trzyma czoło ku górze. Przy niej ojciec wypada bardzo blado, wręcz przeźroczyście.

Kuzu opisuje prostą historię w prosty sposób, dramat który przyjemnie się ogląda, ale niestety po kilku dniach zaczyna wyparowywać z pamięci. Obraz był pokazywany na tegorocznym Berlinale w sekcji Panorama, gdzie prócz paru poztywnych recenzji większej furory nie zrobił. Polecam dla fanów dramatów społecznych.



Ubóstwo łączy, ale też dzieli. Aslan i Mert pochodzą z rejonu, który został ominięty przez cywylizację i zapomniany przez społeczeństwo. Chłopcy wychowywują się teoretycznie w tym samym środowsku, jednak ten pierwszy nie ma pozytywnych wzorców do naśladowania, a ten drugi jest chroniony przez matkę, która skutecznie zapobiega wszelkiemu nieszczęściu i braku szacunku ze strony innych mieszkańców wioski.
Rodzina ma jednak moc, a jej brak przy braku kręgosłupa moralnego może prowadzić za kilka lat do katastrofy, albo i nie.
W sumie czy Aslana obchodzi kim będzie za kilka lat?

Póki co najnowsze dzieło meksykańskiego reżysera A.G. Inarritu zachywca tylko  festiwalową publiczność. Na Festiwalu filmowym Mannheim - Heidelberg 2014 Birdman był pokazywany cztery razy, za każdym razem sala była wypełniona po brzegi i pozostawała taka do końca seansu.

Birdman nijako pasuje do wcześniejszej twórczości Inarritu, ani formą narracji ani ruchami kamery, nawet historią, którą widz śledzi oczami eks superherosa. Na portalach filmowych ta amerykańska produkcja pląsuje się w dziale komedia, ale nie jest to właściwa szuflada.
Po seansie na usta ciśnie się określenie Tragi- Komedia, pomimo dużej dawki humoru, narracja jest prowadzona w sposób ironiczny, satyryczny, właściwie typowy dla gatunku czarnej komedii. Tak że niby się śmiejemy, ale kilka sekund później popadamy w melancholię.

Ile jest w tym prawdy....


Michael Keaton wciela się w tytułową rolę Birdmana, Superherosa, dzięki któremu zdobył sławę i uwielbienie publiczności na całym świecie. Starszy aktorzyna znajduje się w punkcie kryzysu, problemy z dorastającą, niezbyt przyjemną córką (znakomita rola Emmy Stone w końcu pokazująca pazur), nadmiar alkoholu, ekranizacja nikomu nieznanej sztuki teatralnej, przy której próbach ciągle dochodzi do wypadków i to pragnienie by ostatecznie wyrwać się ze szponów ptaka drapieźnego, tak wielkie, że samo w sobie zaczyna go blokować. Zbyt wielki ciężar dla sfrustrowanego Riggana, gdzie nawet jego domniemane nadprzyrodzone umiejętności nie są w stanie pomóc.
Po kolejnym, nieco groźnym incydencie, jeden w drugoplanowych aktorów zostaje wysłany do szpitala, na jego miejsce trafia młodszy, charyzmatyczny, niepokorny duch- Mike (w tej roli Edward Norton).
Już od początku wiadomo, że nię będzie łatwo zapanować nad Mikiem, który ciągle pokazuje pazury. W zestawieniu z Birdmanem wypada jak kociak spragniony akcji. Ptaszek próbuje zapanować nad sytuacją, ale kiepsko mu to wychodzi, dopiero zmęczony ciągłą walką z samym sobą, się poddaje i oddaje pierwszeństwo kociakowi po solarium.
Znakomity aktorski duet, których kłótnie ogląda się z uśmiechem na twarzy i współczuciem dla Riggana, jak on tak może wytrzymać? Kiedy w końcu pęknie?
Poza sceną Mike jest równym gościem, twardym słowami stawia Eks Seperherosa do pionu, przynajmniej on tak sądzi... a Riggan...cóż zdaje się chwiać na jego krótkich ptasich nóżkach.
Wraz z rozwojem akcji potężny drapieźny ptak jakim był na początku zdaje się  przemieniać w wystraszonego goląbka.